Beenvaatjes (bezemrijs)

Beenvaatjes (ook bezemrijs genoemd) zijn kleine spatadertjes. In Duitsland heeft ongeveer 60% van alle volwassenen* zulke spatadertjes, die meestal als hinderlijk worden ervaren. Wij leggen u de symptomen, oorzaken, behandelingen en preventieve maatregelen uit – voor meer ‘Freedom in Motion’.

_{* E. Rabe, et al.: Bonner Venenstudie der Deutschen Gesellschaft für Phlebologie. In: Phlebologie. Band 32, 2003, p. 1-14.} 

Wat zijn beenvaatjes (bezemrijs)?

Beenvaatjes zijn piepkleine adertjes die direct in de opperhuid liggen en goed zichtbaar zijn. Typische symptomen zijn een lichtrode tot donkerblauwe verkleuring. De beenvaatjes verschijnen meestal op een beperkt deel (slechts enkele centimeters) van de voeten en benen, gegroepeerd op de enkels, aan de buitenkant van de bovenbenen en in de knieholten, zelden op de ribben of borst. Omdat ze vaak op de haren van een bezem lijken, worden ze ook wel bezemrijs genoemd. Andere benamingen zijn besenreiser en takkenbosvenen. Medisch gezien zijn beenvaatjes spataderen (varices). Vandaar wordt ook de benaming bezemrijsvarices gebruikt.  

Beenvaatjes worden veroorzaakt door aderkleppen die niet meer goed afsluiten. Hoewel ze soms een eerste indicatie kunnen zijn van een andere aderziekte, moeten ze zonder een onderliggende basisziekte van het adersysteem in de benen niet als een ziekte in medische zin worden beschouwd. Normaal gesproken veroorzaken beenvaatjes geen pijn of andere ernstige symptomen. Veel mensen vinden ze echter om esthetische redenen hinderlijk.

Hoe ontstaan beenvaatjes?

Beenvaatjes zijn zichtbare uitzettingen van dunne aderen als gevolg van verslappend bindweefsel in de aderwand. De uitzetting kan heel verschillende oorzaken hebben. Naast genetische redenen zijn er ook risicofactoren die met de levensstijl samenhangen en die deels actief kunnen worden beïnvloed.

Hoewel beenvaatjes vaak genetisch bepaald zijn, zijn er toch een paar preventieve maatregelen mogelijk. Zo kunnen sommige beenvaatjes helemaal worden voorkomen of kan de verspreiding ervan worden tegengegaan. De elasticiteit van de aderwanden en een ongehinderde bloedstroom kunnen immers positief worden beïnvloed.

Preventieve maatregelen

• Beweging in het dagelijks leven  (bijv. traplopen, wandelen, afwisselend de tenen en hielen optillen tijdens het zitten)
• Sport  (vooral zwemmen, fietsen, wandelen)
• Adergymnastiek
• Gezonde voeding (evenwichtig en vezelrijk met omega 3-vetzuren)
• Voldoende drinken
• Overgewicht vermijden
• Geschikte kleding (geen insnoering, platte schoenen met zachte zolen of soms blote voeten)
• Wisselbaden
• Behandeling van hoge bloeddruk
• Met de benen omhoog liggen
• Compressiekousen bij neiging tot beenvaatjes
• Lang zonnebaden vermijden

Wat te doen tegen beenvaatjes?

Als de kleine spatadertjes geen aanwijzing zijn voor problemen in het diepe adersysteem en ze slechts om cosmetische redenen als hinderlijk worden ervaren, zijn er twee verschillende methoden om de beenvaatjes te laten verwijderen.

Voordat de beenvaatjes worden verwijderd, is in ieder geval een duplexsonografie vereist. Bij de verwijdering is het belangrijk om ook eventuele voedende aderen die de beenvaatjes van bloed voorzien, te behandelen. Anders verschijnen vaak nieuwe beenvaatjes dicht bij de behandelde plek. Bij een injectie- of laserbehandeling kan het uiteindelijke therapieresultaat pas na enkele weken worden beoordeeld. 

Waar moet ik na een verwijdering van beenvaatjes rekening mee houden?

Als uw beenvaatjes eenmaal verwijderd zijn, moet u voor een optimaal resultaat een paar dingen in acht nemen.

• Vermijd intens licht en overdreven hitte
  Na een laser- of injectiebehandeling van beenvaatjes is de huid aanvankelijk zeer gevoelig. Dit geldt vooral voor licht. Daarom moet in de eerste 4-6 weken blootstelling aan direct zonlicht worden vermeden. In de eerste dagen worden ook hete baden en een saunabezoek afgeraden.
• Compressie
  Vooral na de injectiebehandeling van beenvaatjes is in de eerste vier weken een compressieverzorging absoluut aan te raden. De druk zorgt ervoor dat de vaatwanden beter dichtplakken en bevordert de afbraak van de niet langer gebruikte weefselstrengen.
• Licht sporten
  De eerste dagen mag u niet intens sporten, omdat de druk in de bloedvaten hierbij stijgt. Wandelen daarentegen wordt uitdrukkelijk aanbevolen.
• Benen omhoog
  Verder moeten de benen de eerste dagen altijd omhoog worden gelegd, om voor verlichting te zorgen.

Zelfs als alle voorschriften worden gevolgd, is er geen garantie dat de beenvaatjes niet terugkomen – vooral als er sprake is van genetische aanleg of als de voedende aderen niet mee werden behandeld.

Huismiddeltje tegen beenvaatjes

Naast verwijdering worden tegen beenvaatjes (bezemrijs) ook huismiddeltjes gebruikt. De werking ervan is echter niet wetenschappelijk bewezen. Crèmes, gels, appelazijn, wortelen, knoflook of rozemarijn zorgen hooguit voor een lichte verzachting. Ook sport en wisseldouches helpen niet om bestaande beenvaatjes te verwijderen, maar kunnen wel het ontstaan ervan voorkomen. Als u uw beenvaatjes gewoon af en toe wilt verbergen, kunt u een waterproof camouflagecrème en make-up gebruiken.