NL
  • International

  • English Version EN

Rugpijn

In 2024 heeft ongeveer een kwart van de Duitse bevolking (24,8 procent) last van rugpijn. Bron: KKH Kaufmännische Krankenkasse)

Behoort u ook tot die groep en wilt u weten hoe u ervan afkomt en pijn kunt voorkomen? Dan heeft Juzo voor u de juiste informatie. Rugpijn is volksziekte nummer 1. In de meeste gevallen gaat het slechts om "tijdelijke gezondheidsstoornissen", die echter toch zeer vaak uiterst pijnlijk zijn.

De oorzaken zijn divers en kunnen niet altijd eenduidig worden vastgesteld. In welvarende landen is het gebrek aan beweging als gevolg van de zittende levensstijl op kantoor vaak de boosdoener. Rugpijn is vaak "zelfveroorzaakt" en kan worden herleid tot verkeerde of onverwachte bewegingen, eenzijdige belastingen of te weinig sporten. In sommige gevallen kan rugpijn worden veroorzaakt door ernstige aandoeningen. Ook factoren zoals stress of overgewicht moeten niet worden verwaarloosd. Kom daarom vandaag nog in beweging en ondersteun uw rug zo goed als u kunt: een sterke rug is minder gevoelig!


De rug en de wervelkolom: functie en opbouw

Dragende kolom met complexe taken

De wervelkolom is de centrale as van het menselijk lichaam en verbindt alle delen van het skelet met elkaar. Ze ondersteunt het lichaam en is tegelijkertijd verantwoordelijk voor de beweeglijkheid, zorgt voor een rechte houding en het rechtop lopen. Hoewel de wervelkolom is opgebouwd uit kleine onderdelen, is deze sterk genoeg om de last van hoofd, romp en armen tegelijkertijd te dragen.

Zelfs de kleinste veranderingen van de wervelkolom, zoals een verkeerde houding, slijtageverschijnselen of blessures, kunnen ernstige pijn veroorzaken, die niet moeten worden weggewuifd. Een diagnose door een arts of specialist is nodig om te voorkomen dat de klachten verergeren of chronisch worden.

Opbouw van de wervelkolom

De wervelkolom bestaat uit 24 vrije wervels, 8 tot 10 samengesmolten wervels (heiligbeen en stuitbeen) en de tussenliggende tussenwervelschijven. De stabiliteit wordt gewaarborgd door een veelvoud aan banden, bandsystemen en spieren rond de benige wervelkolomstructuur

Tussenwervelschijven bestaan uit elastische vezels en een zachte, geleiachtige kern. Ze bevinden zich tussen elke vrije wervel, dienen als elastische verbinding tussen de wervellichamen en zorgen dat de wervelkolom kan bewegen. 

De kenmerkende vorm van de wervelkolom, de dubbele S-vorm, dient om trillingen op te vangen en krachten gelijkmatig te verdelen over het hele lichaam.

  • Halswervelkolom
    De zeven halswervels dragen het volledige gewicht van het hoofd, houden het hoofd rechtop en zorgen dat het hoofd kan bewegen.

 

  • Borstwervelkolom
    Twaalf stabiele wervels vormen samen met de ribben de borstkas, die zowel het hart als de longen beschermt. Borstwervels en ribben hebben gewrichten die voor de beweeglijkheid van de borstkas zorgen, zodat deze zich bij elke ademhaling kan uitzetten en weer kan samentrekken.

 

  • Lendenwervelkolom
    De lendenwervelkolom draagt een groot deel van het lichaamsgewicht. De vijf lendenwervels zijn zeer sterk en belastbaar, maar tegelijkertijd zeer beweeglijk. Ze maken buigbewegingen in verschillende richtingen mogelijk.

 

  • Heiligbeen en stuitbeen
    Het onderste gedeelte van de wervelkolom wordt gevormd door het heiligbeen en het stuitbeen. Het heiligbeen ontstaat in de groeifase van de mens door een versmelting van vijf wervels. Direct daaronder bevindt zich het stuitbeen, dat dient als aanhechtingspunt van enkele spieren en banden van het bekken.
     
Spine side view

Specifieke symptomen van pijn aan de rug

Getroffenen nemen acute rugpijn vaak op zeer verschillende wijze waar. Veel mensen hebben last van een stekende pijn zoals een messteek, anderen hebben last van steken in het zitvlak of van druk op de wervelkolom. De intensiteit varieert vooral bij chronische pijn. Acute pijn is meestal zeer ernstig.  

"Lumbago" is als acuut optredende rugpijn zeer heftig en heeft vaak beperking van de beweeglijkheid tot gevolg. De getroffenen kunnen het bovenlichaam helemaal niet of alleen met veel pijn oprichten.  

Acute rugpijn kan ook uitstralen naar de armen of benen Als er een doof gevoel of verlammingsverschijnselen in de ledematen optreden, moet direct de hulp van een arts worden ingeroepen, omdat er een ernstigere oorzaak aan ten grondslag kan liggen. Ook bij aanvullende problemen met de darmen of de blaas, koorts of koude rillingen moet een arts worden geraadpleegd.  

Algemene oorzaken en risicofactoren voor pijn in de rug

Rugpijn kan worden herleid naar verschillende oorzaken. De westerse levensstijl speelt daarbij een belangrijke rol. Langdurig zitten tijdens het werk kan de spieren in de halswervelkolom en in de romp overbelasten. Te weinig beweging gedurende de dag, eenzijdige belasting en overgewicht leiden tot overbelaste en pijnlijke gespannen spieren. Ook de stijgende levensverwachting leidt tot vaak voorkomende slijtageverschijnselen die ook weer pijn kunnen veroorzaken.

Aan een deel van de vormen van rugpijn kan daadwerkelijk geen eenduidige oorzaak worden toegewezen. Deze worden derhalve "onspecifiek" of "niet-specifiek" genoemd. Beeldvormende diagnostische procedures kunnen geen structurele schade of blessures aan de wervelkolom of aan de organen laten zien. Bij dit soort rugklachten wordt de pijn in de meeste gevallen veroorzaakt door de rugspieren. Dat komt doordat deze verzwakt, onvoldoende getraind of verkrampt zijn. Onspecifieke rugpijn komt op latere leeftijd minder vaak voor, maar is voor die tijd vaak uitgesprokener aanwezig.  

Man met rugpijn

Bij "specifieke" rugpijn kan een lichamelijke oorzaak worden aangewezen. Er kan een eenduidige oorzaak worden vastgesteld. Dit komt echter in slechts vier tot zeven procent van de gevallen voor. Oorzaken hiervoor kunnen aandoeningen van de wervelkolom (zoals uitstulpingen van de tussenwervelschijf, vervorming van de wervelkolom) of ontstekingsprocessen in het gebied van de wervelkolom zijn. Ook hormonale oorzaken en auto-immuunaandoeningen zijn mogelijk. Bij specifieke rugpijn wordt de onderliggende oorzaak behandeld. Daardoor neemt in de meeste gevallen de pijn ook af. Met de leeftijd neemt specifieke rugpijn toe, bijvoorbeeld door slijtageverschijnselen aan de wervelkolom. 

Veelvoorkomende oorzaken en risicofactoren voor specifieke rugklachten:
 

  • Spierverlies als gevolg van te weinig beweging
  • Overbelasting als gevolg van te veel beweging
  • Verkeerde belasting door foutieve beweging
  • Verkeerde houdingen
  • Aandoeningen
  • Slijtage
  • Blessures
  • Psychologische belasting
  • Familiaire aanleg

Pijngebieden en pijnsituatie in de rug 


De meest voorkomende aandoeningen en blessures van de rug 

Specifieke rugpijn is vaak te herleiden tot een aandoening of blessure. Hier vindt u de meest voorkomende oorzaken: 

Lumbalgie

De lendenwervelkolom wordt zeer vaak getroffen door pijn, omdat de krachten die op de wervelkolom worden uitgeoefend en de draaglast daar het grootst zijn. De pijn in de lendenwervelkolom, ook wel lumbalgie genoemd, kan variëren van licht tot zeer ernstig. Bovendien kan de rugpijn slechts enkele dagen optreden, maar ook langdurig (chronisch) aanwezig zijn. 

Lumbalgieën kunnen verschillende oorzaken hebben. De oorzaak is vaak een plotselinge beweging, draaiing of het tillen of dragen van zware voorwerpen. Andere oorzaken van rugpijn zijn bijvoorbeeld overmatige stress, verkeerde houding, aangeboren verkeerde stand van de wervelkolom, uitstulpingen van de tussenwervelschijf of een verschuiving van de wervellichamen

Een zware vorm van lumbalgie is "lendenverschot" (lumbago), waarbij plotseling zeer sterke, krampachtige pijnen optreden in de lendenwervelkolom en de rugspieren die tijdelijk zelfs het onvermogen tot bewegen tot gevolg kunnen hebben. 

Als de pijn in de lendenwervelkolom meerdere dagen aanhoudt, kunnen de wervels vast komen te zitten. Dat kan op de lange termijn tot problemen leiden. Dit wordt een chronische lumbalgie genoemd.

Grafische afbeelding van de wervelkolom

Spondyloartrose

Spondyloartrose is een chronische degeneratieve aandoening van de wervelgewrichten. Als de kwaliteit van het gewrichtskraakbeen als gevolg van slijtage afneemt, raken de zenuwen geïrriteerd, wat vaak pijn tot gevolg heeft.

Uitstulping van de tussenwervelschijf

Bij een uitstulping van de tussenwervelschijf (discusprolaps) stroomt de zachte geleiachtige kern van de bandschijf door de omliggende bindweefselringen, waardoor deze verschuift. De geleiachtige massa kan op de omringende zenuwen drukken en pijn veroorzaken. Als de zenuwbanen erger beklemd raken, kunnen gevoelsstoornissen en krachtvermindering optreden en zijn zelfs verlammingsverschijnselen mogelijk.

Osteoporose

Osteoporose is een botstofwisselingsziekte. Hierbij neemt de botmassa af en er treden veranderingen op in de botstructuur. In de volksmond gebruikt men vaak het woord 'botontkalking' voor deze ziekte. De aandoening resulteert in broze botten, die instabieler worden en regelmatig breken, evenals in pijn in de botten.

Reumatoïde artritis

Bij reumatoïde artritis, een auto-immuunziekte, valt het eigen afweersysteem van het lichaam de binnenkant van de gewrichten aan. Het gevolg zijn pijnlijke ontstekingen van de kleine en grote gewrichten van armen en benen. Vooral in de ochtend is het voor de getroffenen vaak moeilijk om te bewegen.

Morbus Bechterew 

Deze chronische reumatische ontstekingsaandoening treft voornamelijk de wervelkolom en het sacro-iliacale gewricht, maar ook andere lichaamsstructuren. De aandoening begint met lang aanhoudende rugpijn en treedt vaak op in schubs. Typisch zijn ochtendstijfheid, nachtelijke pijn en pijn in de onderste lumbale wervelsectie en de sacro-iliacale gewrichten. Bij een gevorderd ziektebeeld treedt de pijn ook in hogere wervelkolomsecties op. Later verstijft de wervelkolom waardoor de pijn meestal verdwijnt. 

Fibromyalgiesyndroom (FMS) 

Fibromyalgiesyndroom is een functioneel somatisch syndroom met chronische pijn in meerdere lichaamsgebieden, bijna altijd ook aan de wervelkolom. De aandoening begint meestal langzaam. Bovendien treden er vaak slaapstoornissen met vermoeidheid en lichamelijke of mentale uitputting op. 

Afglijden van de wervels (spondylolisthesis) 

Bij het afglijden van de wervels verschuiven één of meerdere wervels van de wervelkolom. De oorzaak is vaak een volumeverlies van de tussenwervelschijf, waardoor de stevigheid tussen de wervellichamen afneemt. Het afglijden van de wervels zorgt voor een toename van de belasting en voor slijtage van de kleine wervelgewrichten. De toegenomen beweeglijkheid en de daardoor veroorzaakte beklemming van zenuwen kunnen leiden tot lokale en uitstralende pijn.

Wervelkanaalstenose (spinaalkanaalstenose) 

Wervelkanaalstenose is een vernauwing van het kanaal in de wervelkolom, waardoor het ruggenmerg en in het onderste gedeelte de lumbale en sacrale zenuwen lopen. De druk op de zenuwen veroorzaakt vaak stekende pijn in de rug. Oorzaken van de vernauwing zijn compenserende botaanhechtingen gedurende een lange periode.

Psychologische belasting 

 Vaak speelt psychische belasting een belangrijke rol bij het ontstaan van rugpijn. Stress en angst kunnen spierspanningen veroorzaken die op den duur kunnen leiden tot spierverkrampingen en verkeerde of geforceerde houdingen. 

Pijngeheugen 

Als rugpijn gedurende lange tijd onbehandeld blijft, kan een zogenaamd pijngeheugen ontstaan. Door herhaalde pijnervaringen ontstaan biochemische, functionele en morfologische veranderingen in het centraal zenuwstelsel. Er is dan slechts een minimale irritatie nodig, zoals een aanraking, een lichte rek of warmte, om een gevoel van pijn op te wekken. Het duurt lang en kost moeite om dit weer te veranderen. 

Blessures 

Bij blessures aan de rug is voorzichtigheid geboden. Zodra het ruggenmerg is geraakt, kan dat leiden tot ernstige neurologische gevolgen. Als pijn in de rug optreedt na een ongeval, moet het lichaam zo weinig mogelijk worden bewogen. 

Vanwege de grote diameter van het ruggenmerg in de halswervelkolom hebben blessures op die locatie vaak neurologische gevolgen zoals verlammingen of gevoelsstoornissen. De borstwervelkolom wordt eigenlijk goed beschermd door de ribbenkast. Als er toch blessures optreden, is voorzichtigheid geboden, omdat de diameter van het ruggenmerg hier nog relatief groot is. Blessures aan het bot van de wervelkolom treden meestal op in de lendenwervelkolom, omdat daar de grootste mechanische belasting optreedt. Het ruggenmerg heeft in dat gebied van de wervelkolom een kleine diameter. Daarom treedt er zelden neurologische schade op. 


Diagnostiek bij rugpijn 

Rugpijn kan de meest uiteenlopende oorzaken hebben. Een individuele diagnostiek is daarom zeer belangrijk om de echte reden van uw klachten te achterhalen. Een uitgebreide anamnese vormt de basis. Daarna volgt een zorgvuldig lichamelijk onderzoek met functionele testen. In het kader van de spierkracht- en functiediagnostiek worden uw lichaamshouding en het oprichten van uw wervelkolom gecontroleerd en wordt naar bestaande druk- of bewegingspijnpunten gezocht. De aansluitende tests laten de beweeglijkheid van uw wervelkolom zien. Neurologisch onderzoek biedt uitsluitsel over de sensibiliteit, de reflexen, de kracht van uw spieren en daarmee ook over eventuele beschadigde zenuwen. Bij een vermoeden van functionele beperkingen volgt een doelgericht onderzoek in het kader van oefen- en fysiotherapie.  

Als specifieke oorzaken van de pijn worden vermoed, worden beeldvormende onderzoeken ingezet, zoals röntgenfoto's of beeldvorming via magnetische resonantie (CT). Bij aanhoudende klachten ondanks initiële conservatieve therapie moet een röntgenfoto worden gemaakt (of een kernspinresonantie-tomografie, ook wel beeldvorming via magnetische resonantie genoemd) bij verdenking van specifieke oorzaken van pijn of betrokkenheid van zenuwstructuren. Bij eerdere ongevallen met verdenking van wervelkolomblessures is een uitgebreid neurologisch onderzoek meestal noodzakelijk.  

Er kan verder onderzoek, zoals specifiek laboratoriumonderzoek of een botdichtheidsmeting, worden uitgevoerd.  

Bij een volledig onderzoek en een exacte diagnose zijn vele disciplines betrokken, zoals orthopedie, neurologie, pijntherapie, psychologie en fysiotherapie. Daarom is interdisciplinaire samenwerking het meest zinvol. 


Behandeling van en therapie bij rugpijn 

Rugpijn treedt vaak zeer plotseling op. Afhankelijk van de oorzaak en de klachten kunnen verschillende behandelmethoden worden ingezet. Niet-specifieke rugpijn neemt met een conservatieve behandeling, zoals actieve bewegingstherapie of kortdurend gebruik van pijnstillers, meestal na enkele dagen of weken af. Bij specifieke rugpijn is de behandeling gericht op de onderliggende aandoening. Lichte blessures van de wervelkolom worden behandeld met conservatieve methoden, bij zware blessures is meestal een operatie noodzakelijk. In veel gevallen worden verschillende behandelingen gecombineerd.
 

1. Niet-medicamenteuze behandeling bij rugpijn  

Pijn in de rug kan per persoon verschillen en ook de behandeling kan per persoon verschillend zijn. Er zijn veel mogelijkheden die verlichting bieden. 

 2. Medicamenteuze behandeling bij rugpijn  

Vaak is pijn aan de rug het gevolg van een disbalans in het lichaam. De pijn veroorzaakt bijvoorbeeld een pijnontwijkende houding, die op haar beurt weer tot pijn kan leiden. Deze vicieuze cirkel van pijn, beperking van beweging en spanningen kan worden doorbroken met behulp van een pijnbehandeling met medicijnen.  

Reumatische ontstekingsaandoeningen zoals reumatoïde artritis kunnen specifieke rugklachten veroorzaken die met speciale geneesmiddelen kunnen worden behandeld. Ook spierontspannende geneesmiddelen kunnen de vicieuze cirkel doorbreken, met name als spanningen de primaire oorzaak van de pijn zijn. Het gebruik van medicijnen moet u beslist bespreken met uw arts. Onder bepaalde omstandigheden kan er bij u namelijk sprake zijn van contra-indicaties, waardoor dergelijke medicijnen niet mogen worden gebruikt.  

Wie zonder advies van een arts langdurig medicijnen gebruikt of de aanbevolen dosering overschrijdt, riskeert zwaarwegende gevolgen.  

U moet in elk geval advies vragen aan uw arts over welke medicijnen bij uw vorm van rugpijn de beste werking hebben en zo weinig mogelijk risico met zich meebrengen. In het geval van bijwerkingen moet u direct medisch advies inwinnen. De juiste pijntherapie op basis van medicijnen is zeer persoonlijk en wordt vastgesteld door uw behandelend arts. 

 

3. Operatie bij rugpijn  

Alleen in uitzonderlijke gevallen, zoals zwaar letsel aan een wervel met risico op beschadiging van het ruggenmerg, is direct een operatie nodig. In andere gevallen kan een operatie, na afweging van de noodzaak en de risico's, op de middellange termijn worden gepland.  

De meest voorkomende rugoperaties zijn ingrepen aan de tussenwervelschijf en operaties in verband met vernauwingen van wervelkanalen (spinaalkanaalstenosen). In de afgelopen twintig jaar zijn minimaal invasieve microchirurgische operatieve ingrepen ontwikkeld.  

Alleen een operatie lost immers niets op. Na een ingreep is fysiotherapie van belang voor de opbouw van de spieren en het herstel van het lichaamsgevoel. Evenwicht, bukken, draaien en tillen zijn daarbij even belangrijk als looptraining. Vooral gedurende de eerste weken helpen wervelkolomorthesen hierbij voor een succesvol operatieresultaat. Of een poliklinische of klinische revalidatiebehandeling zinvol is, moet per persoon worden bekeken. 


Preventie van rugpijn: Tips voor een leven zonder rugpijn 

  • Kom in beweging:  Overbrug korte afstanden te voet of met de fiets. Neem de trap in plaats van de lift. Rek en strek uw rug, bijvoorbeeld voor het opstaan of na langdurig zitten. Hier vindt u tips voor meer beweging gedurende de dag.
     
  • Op de juiste manier tillen: Plaats de benen op heupbreedte en ga door de knieën. Sta vervolgens op door uitsluitend kracht te zetten met uw benen. Probeer om het gewicht dicht bij het lichaam te houden en vermijd eenzijdige belastingen.
     
  • Op de juiste manier dragen: Vermijd eenzijdig dragen. Gebruik indien mogelijk een rugzak of een boodschappentrolley met wielen. Bij het dragen van tassen kunt u het gewicht het beste over twee tassen verdelen – een in de ene hand en een in de andere hand.
     
  • Op de juiste manier zitten: Het bovenlichaam dient recht en opgericht te zijn, het bekken iets naar voren gekanteld. Verander uw zithouding regelmatig – leun bijvoorbeeld licht naar voren of naar achteren en ga vervolgens weer bewust rechtop zitten.
     
  • Eet en drink gezond: Elke kilo overgewicht belast de rug – ook die van u. Eet calciumrijke voeding, zoals melk, kaas, broccoli of groene kool.

Oefeningen voor een gezonde en sterke rug

De oorzaak van de pijn zijn vaak niet voldoende getrainde rugspieren. Dit zorgt bij een te lang gebrek aan beweging nog voor extra pijn. Om rugpijn te voorkomen, moet u daarom, zodra de pijn het toelaat, beginnen met rustige lichamelijke activiteit.

Het is aan te raden om de rompspieren doelgericht te versterken door speciale oefeningen. Een beweeglijke rug en sterke buikspieren met sterke, lenige spieren, banden en fascia is namelijk minder gevoelig voor rugpijn.

Bij acute klachten vraagt u uw arts of en welke oefeningen u kunt doen. 

Man met orthese is aan het sporten

Elke dag weer een rechte rug met JuzoPro rugorthesen

Vrouw in de supermarkt draagt rugorthese

Lumbaalorthesen dienen ter ondersteuning van de rug bij acute, maar ook bij chronische pijn. Een extra stabilisering en ondersteuning van het lendenwervelgebied zorgt voor vermindering van de pijn.

Bovendien kan de orthese worden gedragen bij belasting om te voorkomen dat de pijn opnieuw optreedt.
 

Lichte tot stevige ondersteuning

De keuze voor een orthese is gebaseerd op de individuele indicatie. Afhankelijk van het product kan deze ontlastend werken of bij pijnontwijkende of verkeerde houdingen corrigerend werken. De JuzoPro Lumbal-orthesen combineren buitengewoon draagcomfort en eenvoudig gebruik met medische werkzaamheid. De gewenste ondersteuning kan dankzij vier verschillende varianten van Light tot Strong, individueel worden afgestemd op de persoonlijke behoeften
en op de gestelde diagnose.

JuzoPro Lumbal Xtec Light

JuzoPro Lumbal Xtec Light

Lichte en voortdurende ondersteuning krijgen patiënten met de JuzoPro Lumbal Xtec Light. Het dragen van de stabiliserende orthese ondersteunt een rechte lichaamshouding en kan spanningen voorkomen. Zeker bij eenzijdig of zwak ontwikkelde rugspieren in  het lendenwervelgebied kan deze de hele dag worden gedragen bij alle activiteiten die de rug belasten.

JuzoPro Lumbal Xtec

Dankzij het stevige Xtra-breiwerk van de JuzoPro Lumbal Xtec oefent deze lumbale-wervelkolomorthese een lichte tot gemiddelde compressiedruk uit op het lendenwervelgebied. Een uitneembare heiligbeenpelotte met vaste frictienoppen masseert bovendien de spieren en het weefsel en maakt verharde fascia weer soepel. De orthese kan worden gebruikt bij de meeste klachten aan de lumbale wervelkolom, werkt ontlastend en is pijnverminderend.

JuzoPro Lumbal Xtec Strong
JuzoPro Lumbal Xtec Plus

JuzoPro Lumbal Xtec Plus

Bij ernstige, steeds terugkerende pijn wordt gebruik van de lumbaalorthese JuzoPro Lumbal Xtec Plus aangeraden. Zeker aan het begin van een behandeling biedt deze orthese de
mogelijkheid tot stevige stabilisatie. De extra spanbanden en de rugpelotte kunnen dan bij de gewenste vooruitgang van de behandeling worden verwijderd. Zo wordt de bewegingsvrijheid in het lendenwervelgebied verhoogd en wordt de mobilisering ondersteund.

JuzoPro Lumbal Xtec Strong

Bij ernstige pijn door een verkeerde houding, gewrichtsslijtage of chronische irritatie is de lumbale-wervelkolomorthese JuzoPro Lumbal Xtec Strong heel geschikt. Dankzij de hoge lijfhoogte en dubbele gekruiste banden wordt een gelijkmatige druk uitgeoefend op het volledige lendenwervelgebied. De zeer stevige stabiliseringsbaleinen kunnen worden verwijderd en de vorm kan zo worden aangepast dat deze naar behoefte ontlasten of corrigerend werken.

JuzoPro Lumbal Xtec Strong

Veelgestelde vragen: de belangrijkste vragen en antwoorden over het onderwerp rugpijn